Słońce

Słońce jest zwyczajną gwiazdą. Ma około 5 mld lat. Jego temperatura na powierzchni osiąga 5500oC, ale w środku dochodzi do 14 mln oC. W słonecznym jądrze wodór przemienia się w hel (czyli zachodzi reakcja termojądrowa), a w procesie tym uwalniana jest ogromna energia. Na powierzchni Słońca można obserwować plamy, rozbłyski i ogromne wyrzuty materii - protuberancje.

Słońce jest rozognioną kulą gazową o średnicy 109 razy przekraczającej średnicę Ziemi. Dochodzące od Słońca żółte światło pochodzi z fotosfery - warstwy atmosferycznej o grubości około 500 km. Poniżej znajduje się wnętrze Słońca, a powyżej przezroczyste, zewnętrzne warstwy atmosfery. Praktycznie cała docierająca do Ziemi słoneczna energia pochodzi z fotosfery, ale wytworzona została we wnętrzu Słońca.

Powierzchnia Słońca jest niespokojna i ziarnista, co nazywa się granulacją słoneczną. Ziarenka zachowują się podobnie do gotującej się kaszy - wznoszą się i opadają. Taka konwekcja przenosi ciepło z niższych warstw Słońca do fotosfery i odpowiada za ziarnistą strukturę powierzchni.

Słońce nie obraca się tak, jak podobne do Ziemi ciało sztywne. Różne jego części obracają się różnie. Na równiku obrót jest najszybszy, na biegunach najwolniejszy. Taka sytuacja jest możliwa tylko dlatego, że Słońce jest ogromną kulą gazu. Efektem niejednorodnego obrotu jest nawijanie linii pola magnetycznego Słońca, co z kolei wzmaga słoneczną aktywność.

"Pogoda" w słonecznej atmosferze bardzo różni się od pogody ziemskiej. Burze magnetyczne i wybuchy, znane jako rozbłyski, pojawiają się na słonecznej powierzchni nagle. Przypominają nieco nasze burze z piorunami, bo wyzwalana jest w nich energia elektryczna, tyle że znacznie większa. Burze słoneczne nie pozostają bez wpływu na Ziemię, np. zaburzają odbiór fal radiowych.

Z powierzchni Słońca wyrzucane są tzw. bryzgi chromosferyczne. Pod wpływem wysokiej temperatury następuje emisja promieniowania rentgenowskiego i nadfioletowego oraz wyrzucane są strumienie materii. Towarzyszą one często znacznie większym erupcjom, znanym jako wyrzuty materii z korony. W czasie takich zdarzeń miliardy ton gorącej plazmy zostają wyrzucone z prędkością milionów kilometrów na godzinę. Rozbłyski słoneczne wyrzucają w przestrzeń międzyplanetarną cząstki naładowane elektrycznie, które docierają aż do naszej planety i wywołują w okolicach podbiegunowych widowiskowe zjawiska na niebie - zorze polarne. Wybuchy na Słońcu wywołujące to zjawisko mogą być niebezpieczne. W ciągu kilku sekund uwalnia się tam więcej energii, niż zdołano wyprodukować do tej pory we wszystkich elektrowniach świata.

Z burzliwej powierzchni Słońca wyłaniają się zdeformowane łuki - tzw. protuberancje - które wznoszą się na wysokość nawet 160 000 kilometrów. Rozpiętość dużego łuku wynosi ponad 320 000 kilometrów, czyli jest 27 razy większa od średnicy Ziemi. Protuberancje są związane z zaburzeniami pola magnetycznego Słońca, spowodowanymi ruchami mas gazu w warstwie powierzchniowej oraz tym, że różne obszary Słońca wirują z różną prędkością kątową.